Douwe Draaisma, geheugenwetenschapper, vertelde op Brainwash de volgende anekdote over Marten Toonder. Over hoe je herinnering bepaald wordt door wat je nu wilt en beleeft. Ik citeer het hier.

Marten Toonder, de tekenaar van Ollie B. Bommel, wordt op zijn 75e door verschillende uitgevers benaderd met de vraag: Zou u niet uw autobiografie kunnen schrijven? Dan willen wij die graag uitgeven.

Marten Toonder worstelt met die vraag, want, zo schrijft hij aan Dick Matena, een collega-tekenaar: “Een autobiografie is een buitengewoon lastig genre. Een autobiografie is niet een verzameling verhalen, feiten en belevenissen. Het is geen optelsom van herinneringen. Een autobiografie moet een lijn bevatten. Daar moet een rode draad inzitten, die moet samenhang hebben, orde.”

En wat Toonder vaststelde is dat je dan aan de chronologie eigenlijk geen houvast hebt. Want als je aan hoofdstuk 1 begint moet je al een idee hebben van wat er in hoofdstuk 3 en 8 komt. En met dat probleem worstelt hij en totdat dat is opgelost, durft hij er eigenlijk niet aan te beginnen. Dan schrijft hij in een brief aan Dick Matena deze prachtige zin: “Want iets wat in de jeugd gebeurd is, is dikwijls het gevolg van een voorval op latere leeftijd.”

Je zal intuïtief een idee hebben van wat Toonder hier bedoelt. Namelijk dat de gebeurtenissen die je in je jeugd beleefd hebt, af kunnen hangen van een latere duiding, iets wat je later pas te weten komt. Wat je later pas hoort, later pas begrijpt, later pas kunt plaatsen. En dat latere inzicht kan ervoor zorgen dat in sommige gevallen een eerdere gebeurtenis in jouw geheugen van gedaante verandert.

Lees de lezing hier terug (video kijken kan ook). Zeer de moeite waard.

Op welke momenten herinner jij je ineens iets uit je jeugd?